Milliy g‘oya va falsafa kafedrasi tarixi

Ma'naviy tarbiya va ijtimoiy-gumanitar fanlar bo'yicha fundamental, amaliy va innovasion tadqiqotlarni tashkil etish, ularning natijalarini amaliyotga samarali tatbiq qilinishini ta'minlash, bu boradagi ishlarni muvofiqlashtirish yangi bosqichga ko'tarilmoqda.  Bu kabi dolzarb maqsadni amalga oshirish uchun tarbiya va ma’rifat masalalari bilan bog‘liq bo‘lgan respublika  miqyosidagi barcha muassasalar jamoasi kabi, bizning institutimiz, jumladan, “Milliy g’oya va falsafa” kafedrasi ham astoydil faoliyat ko‘rsatmoqda.

Ijtimoiy-gumanitar fanlarni o‘qitish, chuqur ta’lim berish muhim ahamiyatga ega. Bu fanlarning mutaxassis fanlar qatorida o‘rni muhim va roli beqiyosdir. Ijtimoiy fanlar sohasida odob-axloq qoidalari va ma'naviyatning oddiy tushunchalari va sodda talablarini boshlang'ich sinflardan o’rgata boshlash zarurligi ayni haqiqat. Ta'lim tizimining barcha bosqichlarida ijtimoiy fanlarni qay tarzda taqsimlash, o'qitish va amaliyot soatlarini qanday tashkil etishga doir maxsus kontsepsiyani ishlab chiqish zarur ehtiyojga aylangan. Shu bois uzviy bog‘liq holda o‘lmas milliy qadriyatlarimiz ruhida ta’lim berish ham mafkuraviy tarbiyamizning muhim bir qismi bo‘lmog‘i lozim.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 30-iyundagi “Samarqand davlat universitetining O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti faoliyatini tashkil etish chora tadbirlari to‘g‘risi”dagi 408-sonli qarori asosida Samarqand davlat universiteti qoshida O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti tashkil qilindi hamda shu yildan o’z faoliyatini boshladi.

Mazkur institutda Xorijiy tillar va gumanitar fanlar fakulteti tarkibida O‘zbek tili va adabiyoti, ijtimoiy-gumanitar fanlar kafedrasiga ham asos solindi. Kafedraning birinchi mudiri filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Normo‘minov Sherzod To‘ychiyevich, 2022-2023-o‘quv yilida kafedra mudiri vazifasida Berdiyev Xusan Xolnazarovich faoliyat olib borgan. 

O‘zbek tili va adabiyoti, ijtimoiy-gumanitar fanlar kafedrasinig bo‘linishi natijasida, alohida Ijtimoiy-gumanitar fanlar kafedrasi nomi bilan 2023 yil 4 – sentyabrdan qayta tashkil etildi va kafedra mudiri lavozimida falsafa fanlari doktori, professor J.Ya.Yaxshilikov faoliyatini boshlagan. 2024 yilning sentyabr oyidan boshlab Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti tarkibida Milliy g’oya va falsafa kafedrasi nomi bilan qayta tashkil etildi. Kafedra mudiri lavozimida falsafa fanlari doktori, professor J.Ya.Yaxshilikov faoliyat yuritib kelmoqda.

2024-2025-o‘quv yilidan boshlab, Milliy g’oya va falsafa kafedrasi boʻyicha asosiy shtatda 17 nafar professor-o’qituvchi tashkil etadi. Shundan 3 nafar professor, 2 nafar fan nomzodi dotsent, 2 nafar falsafa fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dotsent, 10 nafar assistent o’qituvchilar tashkil etadi.

Professor o’qituvchilari kafedraning bosh mavzusi “Yangi O‘zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy va ma’naviy taraqqiyotida milliy davlatchiligimiz yuksalishining obyektiv va subyektiv omillari” mavzusi doirasida ilmiy va pedagogik tadqiqotlarni amalga oshirishmoqda.

Kafedra qoshida 70111101–Ijtimoiy-gumanitar fanlarni o‘qitish metodikasi (Ma’naviyat asoslari) mutaxasisligi bo’yicha magistratura va 60111100 – Milliy  g‘oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi bakalavr yo’nalishlari mavjud.

Kafedra professor-o’qituvchilar institutning jamoat ishlarida ham faol qatnashmoqda. Kafedra mudiri J.Ya.Yaxshilikov SamDU huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DsC.03/30.12.2019.F0202 raqamli ilmiy kengash a’zosi, kafedra professori Xaydarov Komil Danaboyevich O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti qoshidagi Nuroniylar kengashi raisi sifatida faoliyat olib bormoqda. Bundan tashqari institut, viloyat va shahar miqyosidagi siyosiy tadbirlarda ham kafedra a’zolari faol qatnashmoqda.

Kafedra qoshida “Ma’naviyat targ’ibotchilari” nomli (To’garak rahbari Achilova N.) to’garak faoliyat  yuritmoqda.

Kafedraning asosiy faoliyat yo’nalishlari quyidagilardan iborat:

• Kafedra faoliyati  o’quv, o’quv-uslubiy,  ilmiy-tadqiqot, tashkiliy va ma’naviy-ma’rifiy ishlarni, qamrab olgan istiqbolli va joriy o’quv yili bo’yicha rejalarga muvofiq amalga oshiriladi.
• Professor-o’qituvchilar va xodimlarning shaxsiy ish rejalari asosiy hujjat hisoblanib, u o’z ichiga  o’quv, o’quv-uslubiy, ilmiy-tadqiqot, tashkiliy va ma’naviy-ma’rifiy ishlarni, qamrab oladi.
• yuksak ma’naviy va ahloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali raqobatbardosh kadrlarni tayyorlash;
• talabalarning malakaviy amaliyoti, kurs loyihalari (ishlari), bitiruv malakaviy ishlari, magistrlik dissertasiyalariga, shuningdek, ilmiy-tadqiqot ishlariga rahbarlik qilish;
• talabalar bilimini xolis va obyektiv baholanishini ta’minlash va nazorat qilish;
• iqtidorli talabalarni tanlash va ularni tarbiyalash, shu jumladan, ularni O’zbekiston Respublikasi Prezidenti stipendiyasi, davlat stipendiyalari va boshqa xalqaro va respublika miqyosida turli tanlovlarda, fan olimpiadalarida ishtirok etishga tayyorlash;
• o’quv mashg’ulotlarida zamonaviy texnika vositalaridan, yakka tartibda o’qitish va mustaqil ta’lim olish uslublaridan samarali foydalanishni yo’lga qo’yish, o’qitishning zamonaviy usullari va vositalari bilan masofali o’qitish elementlarini rivojlantirish;
• Institut axborot-resurs markazini kafedra ta’lim yo’nalishlari va mutaxassisliklariga oid yangi o’quv, ilmiy-texnikaviy va davriy adabiyotlar bilan uzluksiz to’ldirilib borilishi va yangilanishini doimiy monitoring qilish;
• ta’lim hujjatlarining me’yor talablariga javob berishini belgilash bo’yicha ekspert guruhlari tarkibida ishtirok etish;
• professor-o’qituvchilarning tizimli ravishda respublika va xorijda malakasini oshirib borishini ta’minlash;
• fundamental va amaliy ilmiy tadqiqotlar o’tkazish, ilm-fan va oliy ta’lim sohalarida yetakchi xorijiy ta’lim muassasalari hamda ilmiy markazlar bilan ilmiy hamkorlikni kuchaytirish;
• tugallangan ilmiy-tadqiqot ishlarini muhokama etish, nashr etishga tavsiya berish va ularning natijalarini ishlab chiqishga joriy etishga ko’maklashish, ta’lim, fan va ishlab chiqarishning samarali integratsiyasini ta’minlash;
• Kafedralar xususiyatidan kelib chiqib, kafedra mudiriga ta’limga oid qo’shimcha ishlar oliy ta’lim muassasasi rektori yoki vazirlik tomonidan yuklatilishi mumkin.